De ontwikkelingswereld heeft transparantie hoog in het vaandel staan. Elke cent wordt verantwoord, om het draagvlak te behouden. Het publiceren van open data past in dit streven. Dat levert een vracht aan oninteressante informatie – pardon: data – op.
IATI
In Nederland lopen Cordaid, Hivos, Spark en Oxfam Novib voorop met het publiceren van open data. Cordaid rapporteert sinds 2013 volgens de IATI-standaard en geeft op de website informatie over meer dan 700 projecten. Die informatie is niet erg opwindend: project ID, status, projectperiode, totale budget, investering van Cordaid en die van andere partijen. Cordaid voegt op de website extra informatie toe: samenvatting van het project, achtergrond, beginsituatie, doelen, doelgroep, projectplan, duurzaamheid en documenten. Voor bijna elk project zijn er updates beschikbaar.
Doorheen bijten
De taal waarin de projecten worden besproken vergt nogal wat voorkennis en een sterke wil om je er doorheen te bijten. De samenvatting van een willekeurig project:
Caritas appeal Uttarakhand Floods 2013
This emergency project will be implemented by Karuna Social Service Socity, a diocesan partner of Caritas India. The project provides emergency aid by distributing food rations, nonfood items like beds and blankets, tarpaulins and medical attention. It also is going to restore the livelihood of the people and train communities on disaster risk reduction.
Welke buitenstaander zit op deze informatie te wachten?
De goede dingen goed doen
Het belangrijkste in die zee aan data en informatie ontbreekt volgens mij. Wat je namelijk wilt weten, is of Cordaid de goede dingen doet, en die goed doet. Geen output maar impact. Werkt Cordaid op de juiste plaats in het juiste land, daar waar het het hardst nodig is? Wie zijn er nog meer actief? Waar leiden die interventies toe? Wat is de impact op de samenleving? Wie met die vragen aan de slag wil, kan de dataset van Cordaid downloaden en hem vergelijken met die van andere organisaties die open data publiceren. Dat vergt veel kennis van open data. Wie heeft die kennis? En wie is vervolgens zó hevig geïnteresseerd om al die moeite te doen, als het resultaat onzeker is?
Boodschap framen
Ook het ministerie van Buitenlandse Zaken rapporteert, sinds september 2012, actuele gegevens over ontwikkelingsactiviteiten volgens de IATI-standaard. Dat levert twee grote data-files op – en dat is het. Wie wil weten welke bedragen Nederland investeert in welke sectoren en in welke landen (dus de basale informatie), ontkomt er niet aan die files te downloaden en zelf aan de slag te gaan. Van een OS-professional kun je dat misschien nog verwachten, niet van een geïnteresseerde burger die wil weten waar zijn belastinggeld heen gaat. Die staat met lege handen. Het ministerie doet dat expres: het wil niet de verdenking op zich wil laden de boodschap te framen. Dat zou tegen het principe van transparantie ingaan. Een onbegrijpelijk standpunt.
‘Erg onverwacht’
Theo van de Sande, op het ministerie verantwoordelijk voor open data en IATI, zei in mei 2014 op de website van Vice Versa: ‘Wat voor mij erg onverwacht was, is dat er weinig gebruik wordt gemaakt van de data, vooral extern. Het zou kunnen liggen aan een cultuuromslag die gemaakt moet worden: het denken in termen van data en het vormen van een mening op basis van data.’ Zou het ook kunnen dat mensen afgeschrikt worden door megafiles met onbegrijpelijke en/of oninteressante data?
Betrouwbare communicatie
Tussen het kaal aanbieden van datafiles en het framen van de boodschap zit een oceaan aan mogelijkheden. Het ministerie en andere ‘IATI-organisaties’ kunnen er ook voor kiezen hun resultaten en geleerde lessen te vertellen aan de hand van data. Zodat iedereen kan controleren of het verhaal conform de feiten is. Journalistieke voorlopers als New York Times, The Guardian en Nu.nl doen dat al jaren. Ze zeggen niet tegen bezoekers van hun site: hier zijn de kale data, succes ermee. Ze vertellen juist verhalen die zij de moeite waard vinden, op grond van data waarmee iedereen zelf aan de slag kan. Ze framen niks, ze proberen ons niks op de mouw te spelden. Zó moeilijk is betrouwbare communicatie nou ook weer niet.[:en]
[:]