Bijna de helft van het hout dat Nederland importeert is illegaal gekapt. Zeggen media op voorspraak van kennisinstituut Probos. Terwijl Probos dat helemaal niet onderzocht heeft.
Alarmerend nieuws op nos.nl: ‘Verbod op import fout hout werkt niet’. Volgens de NOS is het Europese verbod op de import van illegaal gekapt hout ‘een wassen neus’. De NOS beroept zich op een artikel in Trouw, dat een rapport van kennisinstituut Probos bespreekt. Volgens Trouw ‘(valt) de helft (46 procent) van de in Nederland ingevoerde bewerkte houtproducten voor consumenten, buiten het Europese importverbod.‘ De Telegraaf doet er een schepje bovenop: ‘Bijna de helft (46 procent) van het bewerkte hout dat Nederland binnenkomt, is vaak niet legaal gekapt. Toch valt het niet onder het Europese importverbod.’ Ook volgens BNR Nieuwsradio is bijna de helft van het hout dat Nederland binnenkomt illegaal.
Nuancering
Een dag later voelt Probos zich genoodzaakt de berichtgeving in de media te nuanceren. ‘De koppen in de media suggereren anders, maar er kunnen op basis van de studie geen uitspraken gedaan worden over het gebruik van hout uit duurzaam beheerde bossen of van illegaal hout voor deze producten.’ Wat is er aan de hand?
Europese houtverordening
In een poging illegale houtkap aan banden te leggen moet hout dat in Nederland of een andere EU-lidstaat op de markt komt, sinds maart 2013 aantoonbaar legaal zijn. Dat wil zeggen dat het hout is gekapt in overeenstemming met de toepasselijke wetgeving in het land van herkomst. Een aantal secundaire houtproducten valt buiten de werking van de houtverordening. Het gaat onder meer om stoelen met een houten frame, boeken, houtskool, gitaren, keukengerei en krantenpapier. Uit de Probosstudie blijkt, dat deze bewerkte producten 46,5 procent vertegenwoordigen van de financiële waarde van de totale houtimport door Nederland, en 28 procent van het importvolume van hout.
Chinaroute
De Probosstudie maakt ook duidelijk dat China de belangrijkste exporteur is van deze producten, zeker wat betreft volumes. Trouw verwoordt dat als volgt: ‘Om het (Europese) verbod te ontwijken, wordt illegaal gekapt hout uit regenwouden naar China verscheept. Dat land neemt het minder nauw met de internationale afspraken. Daar worden er producten van gemaakt, die naar Europa geëxporteerd worden.’ De Telegraaf maakt er van: ‘Volgens Probos komt veel illegaal hout via een omweg de Europese Unie binnen. Het gaat eerst naar China, waar er producten van worden gemaakt die vervolgens ‘legaal’ Europa worden ingevoerd.’ Ik vlooi het Probosrapport nog eens uit, maar deze ‘Chinaroute’ kom ik niet tegen.
Niet onderzocht
De bron daarvan blijkt het persbericht van het Wereld Natuur Fonds, opdrachtgever van het rapport: ‘Vaak gaat het om artikelen met tropisch hardhout die zijn gemaakt in China waar regelgeving en controle op illegaal hout volledig ontbreken.’ Dat die Chinaroute bestaat, is vrijwel zeker: China verwerkt op grote schaal tropisch hout uit andere landen tot producten. Maar de mate waarin dat gebeurt, laat staan de (il)legaliteit daarvan, is niet onderzocht door Probos.
Verwarren
Zo worden op grond van het kwantitatieve Probosrapport te vlot conclusies getrokken. Trouw en Telegraaf verwarren de financiële waarde van secundaire houtproducten met het volume. WNF (en vervolgens Trouw en Telegraaf) stellen de import uit China gelijk aan illegale houtkap.
Ontijdige conclusies
De conclusies van de media en het WNF blijken extra ontijdig, omdat het onderzoek zich concentreert op de periode 2008-2012; CBS-cijfers over 2013 waren ten tijde van het onderzoek nog niet beschikbaar. De Europese houtverordening dateert van maart 2013, dus de eventuele gevolgen daarvan voor de Nederlandse import zijn niet meegenomen in het onderzoek. Dat een groot deel van de Nederlandse houtimport illegaal is (de helft, wordt vaak gezegd) is aannemelijk. Maar daar ging het onderzoek van Probos niet over.[:en][:]